بررسی خاصیت ضد اشعه (Anti-photoaging) عصاره سلولی باکتری Bacillus Subtilis و وزیکول‌های خارج سلولی مشتق از آن در مدل سلول‌های فیبروبلاست پوست انسانی

خلاصه ضرورت اجرای طرح

پوست بزرگترین عضو بدن انسان‌ها است که بخش خارجی بدن را پوشش داده و سد حفاظتی مهمی را در برابر بسیاری از عوامل خارجی ایجاد میکند، از این رو ساختار طبیعی و عملکرد مناسب پوست هم از جنبه ظاهری و شخصی و هم از جنبه سلامت عمومی بدن حیاتی محسوب میگردد. عوامل مختلف با منشا داخلی یا خارجی میتوانند سلامت پوست و عملکرد طبیعی آنرا تهدید کنند. کاهش عملکرد فیزیولوژیکی سلول‌های پوستی در کنار قرارگیری در معرض اشعه فرابنفش ، استرس، رادیکال‌های آزاد و مواد شیمیایی از جمله مهمترین عوامل آسیب‌زا به پوست هستند (۵). در این میان پرتوهای UV به عنوان فراوان‌ترین عامل بیرونی می‌توانند به صورت بالقوه موجب چروکیدگی، خشکی و بروز التهابات پوستی گردند. مواد فعال موجود در کرم های ضد آفتاب، اجزایی هستند که مسئول محافظت از پوست در برابر اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش هستند. بر اساس اطلاعات موجود، تنها دو ماده، اکسید روی و دی اکسید تیتانیوم، می توانند به عنوان ایمن و موثر طبقه بندی شوند. دوازده ماده دیگر به‌دلیل اطلاعات ناکافی به‌عنوان ایمن و موثر شناخته نشدند (۱۸). تحقیقات مختلف نقش میکروارگانیسم‌های پروبیوتیک را در پیشگیری و درمان برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های گوارشی و سرطان، تسریع روند بهبود زخم معده، تنظیم پاسخ ایمنی بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و همچنین خواص آنتی‌اکسیدانی آنها را به اثبات رسانده است (۲۱-۲۴). Bacillus subtilis یک باکتری هوازی و گرم مثبت خاک است. در سالهای اخیر پیشرفت قابل توجهی در ارزیابی علمی و مطالعات بر روی پروبیوتیک باسیلوس سوبتیلیس صورت گرفته است که مکانیسم های احتمالی اثر مانند اثر ضد میکروبی با سنتز مواد ضد میکروبی، اثر ضد اسهالی، اثر تحریک کننده ایمنی، حذف رقابتی عوامل بیماری زا، پیشگیری از التهاب روده و عادی سازی فلور روده را نشان داده است. علی رغم تاثیرات کوتاه مدت و بلند مدت پروبیوتیک‌ها بر سلامت انسان‌ها نگهداری و استفاده از آنها به صورت زنده با چالش‌هایی همراه است. درصد قابل توجهی از میکروارگانیسم‌های پروبیوتیک طی فرایند تخمیر و همچنین فرمولاسیون آنها در قالب مکمل‌های خوراکی از بین رفته و به این ترتیب کارایی این مراحل را تحت تاثیر قرار میدهند. سلول‌های باکتریایی با سلول‌های میزبان و سایر باکتری‌ها از طریق انتشار وزیکول‌های غشایی به نام وزیکول‌های خارج سلولی باکتریایی (BEV) ارتباط برقرار می‌کنند از آنجایی که این نانو وزیکول‌های غشایی می توانند برای انجام فعل و انفعالات و عملکردهای خاص مهندسی شوند، BEV پتانسیل بالایی به عنوان ابزار تشخیصی و درمانی جدید دارد. برخی از BEVها توانایی تحریک پاسخ های ایمنی، انتقال داروها، داشتن اثرات ضد سرطانی یا ممکن است با انواع خاصی از سرطان مرتبط باشند. به این ترتیب، آنها می توانند در درمان سرطان، ساخت واکسن یا در تشخیص برخی بیماری ها استفاده شوند (۳۲).
با در نظر گرفتن نقش اشعه‌های UV-B در التهاب پوستی و القای بیماری‌های مختلف در آن، تلاش برای یافتن ترکیبات موثر با توانایی محافظت از پوست و خنثی کنندگی التهاب در آن اهمیت بالایی پیدا می‌کند. از این رو بررسی و اثبات خاصیت ضد التهابی ترکیباتی مانند عصاره باکتریایی بر روی سلول‌های پوستی را می‌توان گامی ابتدایی و امید بخش در جهت توسعه روش درمانی نوین مقابله با بیماری‌های پوستی ارزیابی کرد. علی رغم تلاشهای صورت گرفته برای ایجاد مدل سلولی Anti-photoaging هیچ مدل معتبر یکسانی تا به امروز برای بررسی این خاصیت وجود ندارد. ازا ین رو انتظار میرود نتایج حاصل از مطالعه پیش رو علاوه بر ایجاد مدل سلولی مناسب، روش درمانی نوینی را در مقابله با اثرات زیان بار اشعه UV در پوست را ارزیابی نماید.

وضعیت طرح: در حال اجرا

سال شروع: 1403

مجری طرح: الهه متوسلی